مراقبت از دندان‌ها بنابر دلایل مختلفی بسیار مهم است. یکی از دغدغه‌های والدین، دندان‌های کودکان و نوجوانانشان است. این دغدغه از زمانی که کودک اولین دندان خود را در حدود ۶ماهگی درمی‌آورند شروع می‌شود. اما این حساسیت از رنج سنی ۶ تا ۱۲سال بیشتر نیز می‌شود. چراکه از این سن دندان‌های دائمی جایگزین دندان‌های شیری کودک شده و تا پایان عمر همراه او هستند؛ پس مراقبت از دندان‌ها اهمیت بسیاری دارد. لازم به ذکر است مراقبت از دندان‌های شیری در سنین ابتدایی کودک، می‌تواند به سلامت دهان و دندان‌های دائمی بسیار کمک کند. از این‌رو قصد داریم نکاتی درجهت مراقبت از دندان‌های کودکان و بایدها و نبایدهای دندان پزشکی اطفال و کمک گرفتن از دندان‌پزشک کودکان ذکر کنیم.

نکات قابل توجه

همانطور که ممکن است بدانید دو سری دندان در طول زندگی هر انسان در می‌‌آید. سری اول دندان‌های شیری بوده و از حدودا ۶ماهگی تا ۳سالگی در دهان کودک رشد می‌کنند. سری دوم دندان‌های دائمی هستند که از حدودا ۶ یا ۷ سالگی جایگزین دندان‌های شیری شده و تا پایان عمر همراه انسان هستند. سلامت دندان‌ها یه موارد بسیاری ازجمله تغذیه و گوارش، صحبت کردن و تلفظ کلمات، حالت چهره، زیبایی و لبخند و حتی سلامت روحی انسان در تمامی سنین موثر است. برخی از والدین معتقدند دندان‌های شیری به‌دلیل اینکه جایگزین دارند، اهمیت ندارند و اگر پوسیده و خراب شوند و یا بشکنند و یا از دست بروند مهم نیست؛ درصورتی‌که این تفکر کاملا اشتباه است.

دندان‌های شیری، پلی برای حفظ سلامت دندان‌های دائمی هستند و می‌توان گفت اگر سلامت دندان‌های شیری حفظ نشود، ممکن است فک و دهان و دندان‌های دائمی کودک در آینده دچار مشکلات بسیاری ازجمله زیبایی و جایابی دندان در لثه شود. به‌همین دلیل به تمامی والدین توصیه می‌شود با مراجعه به دندان‌ پزشکی اطفال، در پی سلامت دهان و دندان کودک خود کوشا باشند.

تفاوت دندان‌های شیری و دائمی

یکی از فاکتورهایی که باعث تفاوت دندان‌های شیری و دائمی می‌شوند، اندازه‌ی فک و تعداد دندان‌هایی که رشد می‌کنند است. تعداد نرمال دندان‌های شیری ۲۰ عدد در دو فک و دندان‌های دائمی و اصلی ۳۲ عدد است. لذا فقط ۲۰عدد از دندان‌های شیری جایگزین می‌شوند و ۱۲عدد دندان دیگر به‌صورتا جدید با بزرگ‌تر شدن فک و لثه‌ها رشد می‌کنند.

دندان پزشکی اطفال چیست؟

دندان پزشکی اطفال شاخه‌ای از دندان‌ پزشکی است که پس از گذراندن دندان‌پزشکی عمومی به‌صورت تخصصی ارائه می‌شود و در راستای درمان و پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان کودکان است. این رشته بر رشد دندان‌، صدمات و بیماری‌های دندان و پیشگیری از بیماری‌ها و پوسیدگی‌های دندان کودکان در سنین ۳ تا ۱۲ تمرکز دارد. همچنین متخصصان در زمان تحصیل تخصصی خود، واحدهایی ازجمله پزشکی کودکان، روان‌شناسی کودکان، ارتودنسی پیشگیری و مداخله‌ای، درمان دندان‌پزشکی تحت داروهای آرامبخش و بیهوشی را می‌گذرانند.

دندان پزشک کودکان کیست؟

دندان‌ پزشک متخصص اطفال که علاوه‌بر آشنایی کامل و دقیق رشته‌ی دندان‌ پزشکی به رشته‌های ذکر شده نیز مسلط است و می‌تواند علاوه‌بر درمان راه‌های پیشگیری و جلوگیری از پوسیدگی و سایر بیماری‌های دهان و دندان کودکان را آموزش دهد. متخصص کودکان به نوعی یک رفرنس و منبع دقیق از اطلاعات برای والدین محسوب می‌شود که با آموزش و آگاهی دادن به والدین و خود کودک سلامت دهان و دندان را افزایش می‌دهد.

دندان‌پزشک کودکان می‌تواند در درمان کودکانی که نیاز به مراقبت‌های خاص دارند (مانند کودکان مبتلا به اوتیسم، فلج مغزی، ناتوانایی‌های ذهنی و ….) نیز فعالیت کند.

 پیدا کردن متخصص دندان پزشک کودکان

امروزه با گسترش فضای مجازی امکان اعتماد به برخی از عناوین کمتر شده و دقت‌ها بیشتر. البته این موضوع می‌تواند کمک‌کننده باشد. برای یافتن بهترین دندان‌ پزشک کودکان بهتر از افراد قابل اعتماد بپرسید یا در منابع اطلاعاتی معتبر سرچ کنید.. پزشک خانوادگی و والدینی که تجربه‌ی مراجعه به دندان‌ پزشک کودکان را دارند، می‌توانند بهترین گزینه‌ها باشند.

توصیه می‌شود قبل از اینکه کودک خود را تحت درمان دوره‌ای دندان‌ پزشک اطفال قرار دهید. پس از یافتن و پرس و جو درباره‌ی متخصصین این حوزه، در جلسه‌ی اول کودک را صرفا برای معاینه و گرفتن مشاوره نزد دندان‌ پزشکی اطفال ببرید و اقدام درمانی انجام ندهید. پس از آن می‌توانید با ارزیابی عملکرد و نحوه‌ی ارتباط گرفتن وی با کودکتان جهت انتخاب یا عدم انتخاب متخصص تصمیم بگیرید.

برای اطمینان به مواردی ازجمله وجود واژه‌ی “متخصص” در تابلوی مطب یا مهر پزشک، پروانه‌ی مطب و عنوان دانشنامه‌ی تخصصی کودکان در پروانه‌ی مطب دقت کنید.

علاوه‌بر تخصص و مهارت دندان‌ پزشک کودکان، محیط مطب دندان‌پزشک نیز بر همکاری و کاهش استرس کودک بسیار اهمیت دارد. استفاده از رنگ‌های شاد و تصاویر کارتونی و وسایل سرگرمی در زمان انتظار در مطب‌های دندان‌پزشک کودکان مواردی هستند که باید در مراجعه‌ی اول با آن‌ها مواجه شوید.

تجهیزات دندان‌ پزشکی اطفال نیز کمی با دندان‌ پزشکی بزرگسالان متفاوت است. اندازه‌ی تجهیزات دندان‌ پزشکی اطفال کوچک‌تر بوده و مختص دندان‌ها و فک و دهان کودکان است. لذا به لوازم مورد استفاده توسط متخصص و طراحی دکور مطب نیز دقت کنید.

اولین مراجعه به دندان پزشک اطفال

ممکن است برای والدین سوال شود که چه زمانی برای مراجعه به دندان پزشکی اطفال مناسب است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم از زمان رویش اولین مروارید کودک دلبندتان بهترین زمان مراجعه به دندان‌ پزشک اطفال است.

از خوبی‌های مراجعه به دندان‌ پزشک کودکان از همان سنین ابتدایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کودک با دندان‌ پزشکی اطفال و محیط دندان‌پزشکی آشنا می‌شود که می‌تواند به کاهش ترس و استرس کودک کمک شایانی کند.

آموزش‌های مراقبت از دهان و دندان از همان ابتدا به والدین و سپس کودک داده می‌شود که می‌تواند به روتین مراقبتی کودک تبدیل شود.

هم‌چنین در این زمان با تشخیص و پیش‌بینی ناهنجاری‌های دهان و فک می‌توان از درمان‌های سخت و دشوار جلوگیری کرد و در همان ابتدا کودک تحت نظر دندان‌پزشک قرار گیرد.

آموزش‌های دندان پزشک کودکان به والدین

دانش دندان‌پزشکی اطفال سلامت دهان و دندان کودک را با آموزش‌های ساده امکان‌پذیر می‌کند. به‌عنوان مثال دندان‌ پزشک کودکان با آگاهی دادن به والدین و پیش‌بینی برخی از عاداتی که ممکن است به دهان و دندان کودک آسیب بزند، پیشگیری می‌کند یا ترک عادت را آموزش می‌دهد تا دهان و فک کودک جهت رویش دندان‌هایی سالم آماده باشد.

برخی از عادات و رفتارهای کودکان که می‌توانند آسیب‌زا باشند، عبارت‌اند از:

مکیدن انگشت

مکیدن پستانک (به‌مدت طولانی)

جویدن ناخن‌ها

تنفس از راه دهان (به‌مدت طولانی)

در آخر لازم به‌ذکر است، سلامت دهان و دندان کودکان و خردسالان در درجه‌ی اول برعهده‌ی مراقبت‌ها و آموزش‌های والدین است. اگر کودک از همان سنین ابتدایی با مسواک و سایر مراقبت‌ها آشنا شود، آسیب کمتری میبیند. همچنین تمامی ارگان‌های مرتبط با دهان و دندان سلامت خود را حفظ می‌کنند.