باتوجه به شرایط خاص و ویژه‌ی بانوان در ۹ماه بارداری، انجام بسیاری از اقدامات درمانی باید با احتیاط فراوانی انجام شود. دندان‌پزشکی نیز یکی از این موارد است. لذا خانم‌ها جهت انجام خدمات دندانپزشکی در بارداری باید جوانب احتیاط را درنظر بگیرند. داشتن اطلاعات درباره‌ی خدمات دندانپزشکی در بارداری می‌تواند به مادران کمک کند تا با شناخت و در نظر گرفتن شرایط خود و خطرات احتمالی، اقدام به انجام خدمات دندان پزشکی کرده و ایمن‌ترین روش را انتخاب کنند.

در شرایط بارداری توصیه‌ی اکید می‌شود تا تمامی درمان‌های غیرضروری به قبل یا بعد از زایمان موکول شود. اگرچه در شرایطی که هرکدام از مادر یا جنین در خطر باشند و لازم باشد اقدام درمانی می‌شود. به‌عنوان مثال اگر مادر دندان‌دردی داشته باشد که حاصل از عفونت لثه باشد، ممکن است برای خود مادر یا جنین کمی خطرناک به‌حساب آید؛ از این‌رو دندان‌پزشک، بهترین و کم خطرترین درمان را انتخاب کرده و انجام می‌دهد.

در ادامه به برخی از خدمات دندان‌پزشکی در دوران بارداری می‌پردازیم تا اگر مادر بارداری قصد انجام آن‌ها را دارد، با آگاهی بیشتری برای درمان‌ها و خدمات دندان‌پزشکی در بارداری پیش‌قدم شود.

مشکلات دهان و دندان در بارداری

قبل‌ از پرداختن به خدمات دندانپزشکی در دوران بارداری، بهتر است مشکلاتی که ممکن است در این دوران برای مادران باردار اتفاق بیفتد را شرح دهیم تا در صورتی‌که مادر باردار به آن‌ها مبتلا شد، از موقعیت اطلاعات کافی داشته باشد و بدون اضطراب جهت انجام اقدام لازم به دندان‌پزشک مراجعه کند.

پوسیدگی دندان در بارداری

یکی از اتفاقات شایعی که ممکن است در دوران زندگی هر فردی رخ دهد؛ چراکه بزاق دهان انسان‌ها اسیدی بوده و اگر میزان آن افزایش یابد می‌تواند در تماس با مینای دندان ممکن است به آن آسیب زند و آن را ازبین ببرد. در دوران بارداری نیز میزان اسید موجود در بزاق دهان افزایش می‌باید و احتمال آسیب و پوسیدگی دندان افزایش می‌یابد. ویار و استفراغ‌های دوران بارداری، یکی‌از عوامل افزایش اسیدیته‌ی بزاق دهان است.

تومورهای بارداری

برجستگی‌های قرمز رنگ که معمولا روی لثه‌ی ملتهب فک بالا ایجاد می‌شود و ممکن است باعث خونریزی نیز شود. این تومورها سرطانی و مسری نیستند و در هر دوره‌ای از بارداری امکان ایجادشان هست، البته در سه ماهه‌ی دوم شایع‌تر هستند. این تومورها واکنش التهابی هستند که بیشتر در اثر ماندن غذا بین دندان‌ها و تجمیع زیاد پلاک‌ها (یا همان باکتری‌های روی دندان) به وجود می‌آیند. احتمال ایجاد تومورهای بارداری حدودا ده درصد بوده و در زنانی که دچار ژینژیویت بارداری می‌شوند، بیشتر دیده می‌شود.

ژینژیویت در بارداری

یکی از مشکلات لثه است که در آن لثه‌ها قرمز، ملتهب و متورم می‌شوند و ممکن است هنگام مسواک زدن، خونریزی داشته باشند. این التهاب در اثر تجمع پلاک‌ها روی دندان رخ می‌دهد و در دوران بارداری به دلیل افزایش ترشح هورمون پروژسترون، این واکنش بیشتر و شایع‌تر می‌شود. حدود ۶ تا ۷۰درصد از زنان باردار در معرض ابتلا به این بیماری دهان و دندان هستند. احتمال ایجاد ژینژیویت از دو ماهگی تا هشت ماهگی جنین بیشتر است. اگر در زمان مناسب درمان نشود، ممکن است به ایجاد پیوره (بیماری لثه) انجامد؛ لذا بهتر است از خدمات دندان‌پزشکی در دوران بارداری بهره جست.

پیوره در بارداری

یکی از جدی‌ترین بیماری‌های دهان و دندان است که بر اثر عفونت لثه و استخوان‌های نگهدارنده‌ی دندان ایجاد می‌شود. در این بیماری لثه متورم شده و دهان بوی بدی می‌گیرد. هم‌چنین ممکن است به‌دلیل حساس شدن هنگام مسواک زدن، لثه‌ها خونریزی داشته باشند. اگر این بیماری در زمان مناسب درمان نشود، ممکن است درحالت تشدید شده به لق شدن دندان‌ها بیانجامد و حتی باعث از دست رفتن آن‌ها شود.

تشخیص و پایش‌های دندانپزشکی در بارداری

مادران معمولا در دوران بارداری تحت نظارت پزشک هستند و به‌صورت ماهانه پایش می‌شوند، ولی شاید کمتر به ویزیت‌های دندان‌پزشکی دقت و توجه شود. در راستای این موضوع باید ذکر کنیم، پایش‌های منظم دندان‌پزشکی و دریافت خدمات دندان‌پزشکی در بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است که این اهمیت در دوران بارداری، بیشتر نیز می‌شود. پایش‌های منظم باعث تشخیص زودهنگام و درمان به موقع شده و آسیب‌ها را به حداقل می‌رساند.

با این حال اگر خود دچار مشکل یا تغییری در دهان، دندان و لثه‌ها شدید، به دندان‌پزشک مراجعه کنید و حتما بارداری خود را اعلام کنید تا دندان‌پزشک بهترین اقدام را مطابق با شرایط شما انتخاب کند.

درمان و خدمات دندانپزشکی در بارداری

دندان‌پزشکان معمولا اقدامات درمانی غیرضروری را به بعداز زایمان موکول می‌کنند ولی اقدامات درمانی لازم را در زمان مناسب، با دقت بالا و ساده‌ترین روش انجام می‌دهند تا مادر و جنین هردو از آسیب‌ها به دور باشند. در ادامه به برخی از اقدامات درمانی لازم که ممکن است نیاز به انجام آن‌ها باشد می‌پردازیم.

جرم‌گیری دندان در بارداری

همانطور که گفته شد، زنان باردار بیشتر در معرض خطر بیماری‌های لثه که بر اثر تجمع باکتری‌هاست، هستند؛ از این‌رو جرم‌گیری دندان یکی از خدمات دندان‌پزشکی در بارداری است که  ایمناست و می‌تواند پیشگیری نیز ‌شود. برای جرم‌گیری دندان‌ در دوران بارداری، آسیبی ثابت نشده است، ولی محض احتیاط حتما به دندان‌پزشک بارداری خود را اطلاع دهید.

عصب‌کشی دندان در بارداری

زمانی‌که دندان به‌شدت آسیب دیده یا عفونت زیادی دارد، عصب‌کشی راهی برای حفظ کردن دندان بدون کشیدن آن است. لذا این روش نیز ممکن است در دوران بارداری لازم شود. عصب‌کشی یکی از خدمات دندان‌پزشکی ایمن است ولی باز هم توصیه می‌شود بارداری خود را به دندان‌پزشک اعلام کنید تا در صورتی که خطری مادر باردار یا جنین را تهدید کرد، دندان‌پزشک با تشخیص درست بهترین گزینه را برای انجام اقدام درمانی پیش بگیرد.

کشیدن دندان در بارداری

دندان‌درد یکی از دردناک‌ترین تجربه‌های زندگی است. حال در بارداری به‌دلیل تغییر ترشح هورمون‌ها ممکن است مادر دردهای زیادی را متحمل شود که یکی از آن‌ها درد دندان است. توصیه شده در دوران بارداری، کشیدن دندان حتی‌الامکان انجام نشود؛ چراکه برای کشیدن دندان نیاز به بی‌حس کردن لثه می‌باشد. ولی اگر در دوران بارداری دندان‌درد غیرقابل تحمل شود و روش ایمن دیگری قابل اجرا نباشد، دندان‌پزشک با رعایت ضوابط اقدام درمانی کشیدن دندان را انجام می‌دهد و لیدوکائین از بی‌حسی‌های است که در دوران بارداری برای اقدامات دندان‌پزشکی استفاده می‌شود و بی‌خطر می‌باشد.

ارتودنسی در بارداری

با اینکه گفته شد بهتر است تمامی اقدامات درمانی غیرضروری مانند اقدامات زیبایی به بعد از زایمان موکول شود، ولی ارتودنسی روش خطرناکی در زمان بارداری نمی‌باشد. تنها مشکل این اقدام درمانی-زیبایی، وقت‌گیر بودن آن است فردی که قصد انجام ارتودنسی را دارد باید زمان زیادی روی یونیت دندان‌پزشکی بنشیند. و ممکن است مادر باردار (مخصوصا از سه ماهه‌دوم بارداری به بعد) از طولانی شدن زمان نشستن کلافه شود. البته اگر این اقدام قبل از بارداری انجام شده باشد و دوره‌ی درمانی تا زمان بارداری فرد به طول انجامد، جای نگرانی نیست. چراکه تعویض و تنظیم براکت‌های دندانی خطر زیادی ندارد و زمان زیادی را نیز نمی‌گیرد.

پیشگیری بهتر از درمان

برای این‌که از درمان‌ها و اقدامات درمانی سخت در دوران بارداری جلوگیری شود، بهتر است مادر باردار به توصیه‌ها و راهکارهایی که در ادامه گفته می‌شود، عمل کند:

• رژیم غذایی متعادل
• معاینات و پایش‌های دوره‌ای دندان‌پزشک
• مسواک زدن (حداقل دوبار در روز) و استفاده از نخ دندان
• انجام اقدامات درمانی دندان‌پزشکی قبل از حاملگی یا موکول کردن آن‌ها به بعد از زایمان

در این مقاله به مشکلات دندان‌پزشکی که ممکن است در دوران بارداری رخ دهند و اقدامات درمانی به اختصار توضیح داده شد. توصیه می‌شود برای اینکه درمانی ایمن داشته باشید، به دندان‌پزشک خود اطلاع دهید که باردار هستید و شرح مشکل و درمان را از وی جویا شوید. چراکه هرچه اطلاعات شما از زمان بارداری و مشکلات آن بیشتر باشد، بهتر می‌توانید شرایط را کنترل کرده و با آن‌ها کنار بیایید. هم‌چنین می‌توانید برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی دندان‌پزشکی در زمان بارداری و خطرات احتمالی آن می‌توانید به مقاله‌ی “بایدها و نبایدهای دندان‌پزشکی در بارداری” مراجعه کنید.