سبد خرید خالیست
مدیر سایت 
حساسیت به مواد بی حسی دندان پزشکی
ممکن است برخی افراد به مواد بی حسی دندان پزشکی حساسیت نشان دهند. بااینکه درصد احتمال این اتفاق کم است ولی امکان دارد و اگر شما یکی از این افراد هستید، توصیه می‌شود حتنما مقاله‌ی پیش‌رو را مطالعه فرمایید. قبل‌از پرداختن به حساسیت به مواد بی حسی دندان پزشکی ذکر این نکته لازم است که “حساسیت را با استرس از اقدامات دندانپزشکی اشتباه نگیرید!” در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.
مواد بی حسی در دندان پزشکی
استفاده از مواد بی حسی در دندان پزشکی با هدف ازبین بردن حس یا کم کردن آن به کار می‌رود. بی‌حس کردن دندان‌ها بیش‌از ۱۷۵ سال قدمت دارد و از مواد بی‌حسی و روش‌های مختلفی برای این کار استفاده شده است تا درد و استرس بیماران کم شده و به دندان‌پزشک در فرآیند دندانپزشکی کمک کند. بی‌حسی دندان اولین بار در سال ۱۸۴۶ میلادی و با ماده‌ی “اتر” انجام شد؛ اما امروز در علم دندانپزشکی از مواد و روش‌های مختلفی بسته به سن، وضعیت سلامتی و حساسیت فرد استفاده می‌شود.
هم‌چنین از موارد تاثیرگذار بر بی‌حسی می‌توان به نوع دارو و روش بی‌حسی، ناحیه‌ی سر شونده، زمان انجام بی‌حسی، التهاب اشاره کرد که هرکدام بر میزان بی‌حسی تاثیر می‌گذارند.
انواع بی حسی دندان پزشکی
بی‌حسی در دندانپزشکی به سه دسته‌ی زیر تقسیم می‌شوند که کاربرد هرکدام به بیمار و شرایط وی بستگی داشته و امکان ترکیب آن‌ها باهم یا سایر داروها نیز وجود دارد:
- بی حسی موضعی
- بی حسی عمومی
- آرام‌بخش‌ها
علائم بروز حساسیت به مواد بی حسی دندان پزشکی
بروز حساسیت به مواد بی‌حسی دندانپزشکی در افراد مختلف می‌تواند گوناگونان باشد و ممکن است شدت آن نیز طیف گسترده‌ای از خفیف تا شدید داشته باشد. لذا دانستن علائم آن می‌تواند کمک شایانی به جلوگیری از بروز یا انجام اقدامات لازم در زمان وقوع کند:
۱) قرمز شدن و تورم صورت و لب‌ها
۲) مشکلات تنفسی ناگهانی
۳) تغییر ضربان قلب ناگهانی
۴) آبریزش بینی و عطسه
۵) قرمز شدن چشم‌ها و اشک آمدن از آن‌ها
* توجه کنید یکی از علائم شدید در زمان حساسیت به مواد بی‌حسی “شوک آنافیلاکسی” است. بااینکه به ندرت اتفاق میفتد ولی نیاز به اقدامات اورژانسی دارد.
علت بروز حساسیت به مواد بی حسی دندان پزشکی
همانطور که ذکر شد، آلرژی به مواد بی‌حسی دندانپزشکی کم و نادر است. بااین‌حال علت حساسیت به مواد بی‌حسی بیشتر بخاطر ماده‌ی فنیل پارابن که به‌عنوان ضدباکتری در مواد بی‌حسی به‌کار می‌رود، ذکر شده است. البته امروزه استفاده از این ماده در بی‌حسی دندانپزشکی کمتر شده و مواد بی‌حسی فاقد فنیل پارابن بیشتر کاربرد دارند.
به‌طور کلی داروهای بی حسی دندان پزشکی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
الف) مواد دارای تنگ کننده‌ی عروق
ب) مواد فاقد تنگ کننده‌ی عروق
دو دسته‌ی ذکر شده باتوجه به بیماری‌های قلبی و مشکلات فشار خون بیمار استفاده می‌شوند. در برخی از مواد بی‌حسی دندانپزشکی دارای آدرنالین یا اپی‌نفرین هستند که موجب افزایش ضربان قلب و مشکلات تنفسی یا حتی بی‌حالی بیمار می‌شوند. معمولا تزریق سریع بی‌حسی درون رگ‌ها باعث این حالت‌ها هستند.
یکی از علائمی که گفته شد، “تغییر ضربان قلب” است. یعنی افزایش یا کاهش ضربان قلب که بیشتر افراد از افزایش ضربان قلب شکایت می‌کنند. در این مورد لازم به ذکر است که نباید اضطراب ناشی از ترس با حساسیت به مواد بی‌حسی اشتباه شود. بسیاری از افراد از دندان‌پزشک و اقدامات درمانی آن واهمه دارند که ممکن است حتی خود متوجه آن نشوند و علائم این اضطراب را حساسیت تلقی کنند. در ادامه می‌خواهیم به یکی از مواردی که در متن به آن اشاره‌ی کوچکی شد بپردازیم. واکنشی نامساعد به اقدامات و بی‌حسی دندانپزشکی که شایع بوده و در اثر مکانیسم عصبی است: شوک نوروژنیک یا سنکوپ!
این حالت در اثر ترسی که از تزریق یا اقدامات درمانی توسط بیمار تصور می‌شود، حاصل شده و آلرژی تلقی نمی‌شود. درد، ضعف عمومی، گرسنگی، بی‌خوابی و گاهی رفتار نامناسب دندان‌پزشک می‌تواند استرسبیمار را تشدید کرده و به این حالت دامن زند؛ لذا بهتر است قبل از تزریق بیمار را به آرامش دعوت کرده و به او اطمینان خاطر داده شود، سپس تزریق مواد بی‌حسی در حالت ریلکسیشن بیمار (حالت خوابیده) انجام شود تا از ایجاد شوک و جمع شدن خون در عروق و هایپوکسی مغزی جلوگیری شود.
پیشگیری از بروز حساسیت به مواد بی حسی دندان پزشکی
راهکارهای ساده‌ای جهت پیشگیری از بروز علائم حساسیت به مواد بی‌حسی دندانپزشکی وجود دارد که به آن‌ها می‌پردازیم:
- اگر سابقه‌ی ایجاد حساسیت به مواد بی‌حسی را دارید، در زمان مراجعه به دندان‌پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر زیرنظر پزشک و درمان‌های آلرژی و حساسیت هستید، قبل از مراجعه به دندان‌پزشک، با پزشک مربوطه درمیان بگذارید و مشاوره‌های لازم را جهت ویزیت دندان‌پزشک بگیرید.
- اگر علائم حساسیت حین یا بعداز اقدامات درمانی ایجاد شد، سریعا به دندان‌پزشک خود اطلاع دهید و از او جهت برطرف کردن علائم کمک بخواهید.
- در صورت حساسیت به سایر مواد مورد استفاده در دندانپزشکی (فلزاتی مانند نیکل و موادی مانند لاتکس) به دندان‌پزشک اطلاع دهید تا روش جایگزین را انتخاب کند.
- در مورد کودکان استفاده از مواد بی‌حسی باید با دقت انجام شود. بنابراین مواد بی‌حسی و بیهوشی باید طبق شرایط جسمانی کودک (با اطلاع والدین) انتخاب شود تا از بروز حساسیت به مواد بی‌حسی دندانپزشکی جلوگیری شود. از این‌رو حساسیت‌های کودک خود را به دندان‌پزشک اطلاع دهید.
درمان حساسیت به مواد بی حسی دندان پزشکی
جهت درمان حساسیت به مواد بی‌حسی دندانپزشکی، با پزشک خود مشورت کنید و خوددرمانی انجام ندهید. ولی معمولا اقدامات درمانی دندان‌پزشک از قرار زیر است:
- زمانی‌که حساسیت به مواد بی‌حسی دندانپزشکی رخ می‌دهد، در صورتی‌که علائم حساسیت شدید نباشند، دندان‌پزشک داروهای ضدحساسیت و آنتی‌هستامین را تجویز خواهد کرد.
- اگر حساسیت به مواد بی‌حسی دندانپزشکی به صورت واکنش‌های التهابی بروز دهند، دندان‌پزشک، داروهای استروئیدی به شکل خوراکی یا تزریق موضعی تجویز می‌کند.
- اما برای درمان علائم شدید حساسیت به مواد بی‌حسی که به صورت شوک انافیلاکتیک بروز می‌دهند، اقدامات درمانی به‌صورت اورژانسی صورت می‌گیرد و بیمار باید سریعا زیر نظر پزشک قرار گرفته و پایش و درمان شود. (بروز این حالت بسیار نادر است)
جمع‌بندی
در مقاله‌ی فوق به حساسیت به مواد بی‌حسی دندانپزشکی پرداختیم. البته لازم به ذکر است که حساسیت در دندانپزشکی به مواد بی‌حسی خلاصه نمی‌شود و موارد بسیاری مانند لاتکس، فلزهایی مانند نیکل و جیوه، داروهای مسکن و… ممکن است ایجاد حساسیت کنند. در همه‌ی این موارد توصیه‌ی اکید زمان مراجعه به دندان‌پزشک برای جلوگیری از بروز حساسیت آن است که اگر از وضع حساسیت و آلرژی خود اطلاع دارید، دندان‌پزشک خود را آگاه سازید. البته ذکر شد که این حساسیت‌ها نادر هستند و جای نگرانی نیست.
